Nieuwe auteursrecht richtlijnen van de EU per 7 juni 2021

Wat is er veranderd?
Er zijn nieuwe regels over auteursrecht. Zij zijn een aanvulling op al bestaande Europese regels en maken de verschillen tussen de landen van de EU kleiner. Ook sluit het auteursrecht nu beter aan bij het groeiend digitaal gebruik van beschermd materiaal. De nieuwe regels bestaan uit 3 onderdelen.

1. Nieuwe gevallen waarin auteursrechtelijk beschermd materiaal mag worden gebruikt zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbende

Tekst en datamining
TDM is het geautomatiseerd doorzoeken van tekst en databanken om belangrijke (nieuwe) patronen, trends en verbanden te ontdekken. Veel teksten en data zijn auteursrechtelijk zijn beschermd. Daarom moesten rechthebbenden toestemming geven voor TDM. Dat hoeft nu niet meer.

Digitaal onderwijs
Voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal in de klas én in besloten netwerken waar alleen docenten en studenten toegang tot hebben, hoeft voortaan geen toestemming aan de rechthebbende meer te worden gevraagd.

Cultureel erfgoedinstellingen
Cultureel erfgoedinstellingen, zoals bibliotheken, musea en archieven mochten al alles digitaliseren wat ze op papier hebben zonder daarvoor eerst toestemming te vragen van de rechthebbenden. Door de nieuwe regels mogen ze het ook online beschikbaar stellen.

2. Maatregelen om een goed functionerende markt voor beschermde content te bereiken

Extra bescherming voor persuitgevers
Materiaal uit persuitgaves, bijvoorbeeld krantenartikelen, mag voortaan niet zomaar meer worden gebruikt op bijvoorbeeld nieuwsservices. De gebruiker moet daarvoor toestemming hebben. Voor die toestemming moet hij betalen. Deze nieuwe bescherming komt boven op het auteursrecht. Zij duurt 1 jaar nadat het materiaal is openbaar gemaakt. De bescherming geldt niet voor hele kleine stukjes of hyperlinks.

Aanbieders van onlinediensten voor het delen van inhoud, zoals YouTube, worden als openbaarmakers van uploads van gebruikers aangemerkt
Dit betekent dat zij voortaan toestemming van rechthebbenden nodig hebben om de content te laten zien. Zij moeten hun best doen om die toestemming te krijgen. Daarvoor zullen zij ook een prijs moeten betalen in de vorm van het afdragen van een deel van hun advertentie-inkomsten. Als de toestemming niet komt moeten aanbieders van onlinediensten voor het delen van inhoud in samenspraak met rechthebbenden de uploads van gebruikers gaan filteren op inbreuk makende inhoud en die als het nodig is weghalen. Dit filteren is duur. Daarom gelden lichtere filterverplichtingen voor startende platforms. Ook werkt filteren niet altijd goed. Bijvoorbeeld als software niet goed kan beoordelen of het uploaden van de die content onder de parodie-exceptie of het citaatrecht valt. Om het risico van overblokkering kleiner te maken moeten de aanbieders van de onlinediensten een klacht- en beroepsprocedure geven waar gebruikers terecht kunnen.

Herinvoering van de mogelijkheid om uitgevers, naast de makers, weer recht te geven op vergoedingen zoals bij foto- en privé-kopiëren
Dit was in het verleden al normaal, maar was onmogelijk gemaakt door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Op verzoek van de markt is de mogelijkheid nu weer ingevoerd.

3. Regelgeving om makers een betere onderhandelingspositie te geven

Transparantieplicht
Makers dragen hun rechten vaak over aan een andere partij of geven hun rechten in licentie. Het doel is dat de derde partij hun prestaties onder het publiek gaat exploiteren. In Nederland bestond daarover al regelgeving die de maker beschermt. Nieuw is de transparantieplicht. Deze houdt in dat dat een exploitant die contracten met een maker sluit informatie aan de maker moet geven over de exploitatie, zoals de vormen van exploitatie, de inkomsten en de te betalen vergoeding.

Voor wie?

• internetplatforms
• muzikanten
• artiesten
• filmproducenten
• scriptschrijvers
• nieuwsuitgevers
• journalisten

Wanneer?

De wijziging is ingegaan op 7 juni 2021.

Bron: Ondernemersplein